Nieuws

Visbedrijven voldoen regelmatig niet aan eisen Listeria-onderzoek

Visbedrijven hebben regelmatig moeite om aan alle eisen te voldoen als het gaat om het onderzoek naar de Listeriabacterie. Uit onderzoek van Omroep Gelderland blijkt dat bij de helft van de 21 onderzochte visverwerkers de afgelopen jaren het onderzoek naar Listeria niet op orde was.
ARNHEM - Visbedrijven hebben regelmatig moeite om aan alle eisen te voldoen als het gaat om het onderzoek naar de Listeriabacterie. Uit onderzoek van Omroep Gelderland blijkt dat bij de helft van de 21 onderzochte visverwerkers de afgelopen jaren het onderzoek naar Listeria niet op orde was.
Visverwerker Foppen uit Harderwijk (leverancier AH) staat vanwege tekortkomingen al langere tijd onder verscherpt toezicht, maar nu blijkt dat ook H. van Wijnen in Krimpen aan de IJssel inmiddels op de radar van de NVWA staat. Van Wijnen levert onder andere gerookte zalm aan Jumbo.

Onderzoek monsters

De NVWA ging vorig jaar op onderzoek uit bij Van Wijnen nadat er een melding binnenkwam over een mogelijke voedselvergiftiging door het eten van gerookte zalm. De NVWA monstert zelf regelmatig in supermarkten en hield de monsters van Van Wijnen tegen het licht. Alle monsters die de NVWA  had genomen tussen januari en oktober 2014 werden doorgelicht. Het ging om 67 monsters waarvan er uiteindelijk 12 besmet bleken met Listeria.
De NVWA ging vervolgens op bezoek bij het bedrijf om de testresultaten te vergelijken, met die van Van Wijnen zelf. Maar vreemd genoeg had Van Wijnen in die periode geen positieve monsters gemeten. En dat is toeval volgens van Wijnen. 'Het verschil is te verklaren, omdat het om steekproeven gaat. Overigens bleven de positieve monsters van de NVWA steeds binnen de toegestane norm', aldus adjunct-directeur Pieter de Snoo.

Houdt Van Wijnen informatie achter?

In februari 2015 wordt opnieuw Listeria op vis geconstateerd. Deze keer op Gravad Lachs. Dit is droog gezouten, rauwe zalmfilet, niet gerookt. Bij navraag verklaart Van Wijnen dat er geen Listeria is gevonden op eindproducten. Maar de NVWA zet hier vraagtekens bij. De voedselwaakhond vraagt zich af of afwijkende resultaten misschien zijn achtergehouden. 'Krijgen we wel alles te zien?', vraagt een inspecteur zich af in een rapport.
Van Wijnen ontkent dat er informatie is achtergehouden. 'Onze monstername was correct. Wij hebben in 2014 en 2015 geen enkele keer Listeria aangetroffen. Naar aanleiding van de afwijking zijn de gegevens opgevraagd bij ons externe laboratorium en die kwamen overeen met die wij in huis hadden.'
Volgens Van Wijnen is de NVWA uiteindelijk op de verdachtmaking teruggekomen. De voedsel- en warenautoriteit zegt in een reactie de testresultaten nog wel verder te gaan onderzoeken.
Van Wijnen verklaart aan de NVWA: 'Geen enkele zalmkweker is in staat om een 'vrij van Listeria'-verklaring af te geven voor de verse zalm. Het probleem zit bij de kweker. Wij krijgen dit Listeria-probleem niet opgelost zolang er meer vraag is dan aanbod.'

Waarschuwingen: Listeria, gevarenanalyses, temperatuur

De NVWA stelt vast dat er geen sprake is van een beheerst proces wat betreft Listeria en besluit de studies van Van Wijnen onder de loep te nemen. Bij de inspectie in maart 2015 volgen er drie waarschuwingen:
  • voor het niet op orde hebben van Listeriastudies,
  • voor gevarenanalyses die niet voldoen en
  • voor vis die niet koel werd gehouden. Zo bleven er tijdens de pauze zalmzijdes op de band liggen, waardoor de temperatuur van de zalm kon oplopen tot bijna 11 graden.
Van Wijnen zegt dat de temperatuuroverschrijding een fout is geweest waar nu intensief op gecontroleerd wordt. In november kreeg Van Wijnen desondanks opnieuw een waarschuwing voor de temperatuur. Volgens de NVWA is het temperatuurprobleem nog niet opgelost. Deze week volgt een herinspectie op alle geconstateerde punten.
Adjunct-directeur De Snoo vindt niet dat zijn bedrijf iets te verwijten valt als het gaat om het Listeria-onderzoek. 'Wij hebben het zogenoemde IFS-certificaat. Om dit certificaat te krijgen moeten we aan bepaalde normen voldoen en dat doen we ook. Probleem is dat de NVWA er weer andere normen op nahoudt, of regels anders interpreteert. Wij zitten tussen twee vuren. De één zegt dit en de ander zegt dat. De NVWA was niet tevreden over de manier waarop we Listeria onderzochten. We moesten aanvullend testen.'

Waarschuwingen: achterstallig onderhoud

Tussen 2008 en 2016 kreeg Van Wijnen in totaal 40 waarschuwingen van de inspectie, waarvan 30 voor achterstallig onderhoud, zoals schimmelgroei, afbladderende verf, roest en vuil.
Van Wijnen verklaart: 'Het was telkens iets anders. In een bedrijf waar gewerkt wordt, beschadigd wel eens iets. We kunnen niet alles voorkomen. Als er een keer een roldeur op een kier blijft staan, omdat hij niet goed sluit, dan krijg je daar een terechte opmerking over. Maar het zijn momentopnames.'

Boetes: onjuist EEG-nummer, misleidende etikettering en Listeria-besmetting

In oktober werd Van Wijnen nog op de vingers getikt, omdat het bedrijf niet had gemeld dat er vis met een te hoog gehalte aan Listeria in de handel was gebracht. Hiervoor is een boeterapport opgemaakt.
Verder is er bij Van Wijnen vorig jaar een rapport opgemaakt, omdat het EEG-nummer niet juist was op het etiket en wegens misleidende etikettering, omdat de herkomst van het product niet klopte.

Opmerking: nitriet in spiesjes gerookte zalm

De NVWA constateerde vorig jaar ook dat het verboden middel nitriet in een kruidenmix was gevonden, in spiesjes koud gerookte zalm. Volgens de NVWA ging het om zeer lage waarden en daarom kreeg het bedrijf geen waarschuwing.
De kruidenmix met het kankerverwekkende middel is inmiddels vervangen. Van Wijnen zegt dat het product bestemd was voor de Amerikaanse markt en dat daar het gebruik van nitriet wel is toegestaan.  

Bij misstap onder verscherpt toezicht

De overtredingen van Van Wijnen zijn vergelijkbaar met de overtredingen die concurrent Foppen in het verleden heeft begaan. Van Wijnen kan deze week een herinspectie verwachten.
'Mocht er opnieuw een waarschuwing uitgedeeld worden voor het niet op orde hebben van het Listeria-onderzoek dan zal ook Van Wijnen onder verscherpt toezicht komen te staan', aldus de woordvoerder van de NVWA.

Ook Listeria-onderzoek Foppen schoot tekort

Foppen, die aan Albert Heijn levert, staat sinds 2014 onder verscherpt toezicht. Eind 2014 blijkt bij een controle dat het Listeria-onderzoek niet voldoet. Een half jaar later, in juni 2015, wordt Foppen opnieuw formeel gewaarschuwd. Een paar maanden later gaat de NVWA akkoord met aanpassingen die het bedrijf heeft gedaan. Foppen deed het onderzoek eerst zelf, maar heeft dit inmiddels uitbesteed aan een extern laboratorium.
Ook Foppen had in het verleden moeite met het op orde houden van het Listeria-onderzoek. In 2009 en 2010 voldoet het onderzoek van de Harderwijkse visverwerker niet. In 2011 krijgt het bedrijf een boete voor het in de handel brengen van een met Listeria besmet product en het niet melden hiervan aan de NVWA. In 2012 is er een melding over een Listeriamonster dat positief getest is op gerookte zalm, waarna een aanvullende inspectie is uitgevoerd door de NVWA.  In 2013 is er niets meer over Listeria in de rapporten terug te vinden.

Reactie Foppen

Foppen wil liever niet meer aan het verleden herinnerd worden en benadrukt met klem dat alles nu op orde is.
'Foppen laat sinds 2015 door zowel een extern geaccrediteerd laboratorium als het intern laboratorium op Listeria testen. Al jarenlang neemt Foppen 15.000 tot 20.000 listeriamonsters en dat is aanzienlijk veel meer dan is voorgeschreven. Al meer dan 1 jaar verlaten bij Foppen alle zalmproducten die aan Albert Heijn worden geleverd het bedrijf onder zogeheten ‘positive release’. Dat is een goedkeuring voor vrijgave.’
‘Door alle maatregelen die Foppen in de afgelopen jaren heeft genomen en doorgevoerd op het gebied van voedselveiligheid, wat veel meer behelst dan Listeria alleen, is Foppen het toonaangevende bedrijf in zijn branche. Bij Foppen zijn waarden als veiligheid, hygiëne en integriteit diep verankerd in de bedrijfsvoering. Foppen wijst elke suggestie of associatie in dit artikel van het niet nauw nemen met voorschriften of onverantwoord gedrag resoluut en met grote nadruk van de hand', aldus de woordvoerder van Foppen.
Binnenkort zal besloten worden of Foppen nog langer onder verscherpt toezicht blijft.