Nieuws

Fraude met pgb door een zorgverlener - hoe kan dat gebeuren?

ARNHEM - Als een pgb-bewindvoerder declaraties voor akkoord ondertekent zonder te checken of de zorg geleverd is, kan een zorgverlener frauderen met facturen. Hoe komt dat?
Het uitbetalen van persoonsgebonden budgetten (pgb’s) is nog altijd fraudegevoelig. Een zorgverlener die kwaad wil, kan meer uren zorg declareren dan hij levert. Of slechte zorg leveren tegen het maximumtarief.

Te weinig of slecht

Volgens de Sociale Verzekeringsbank (SVB) die de declaraties uitkeert is een handtekening van de bewindvoerder - de wettelijk vertegenwoordiger - van een cliënt voldoende. Maar deze bewindvoerder heeft vaak geen zicht op de zorg en weet niet of de gedeclareerde uren wel kloppen.
Formeel is de budgethouder verantwoordelijk voor het pgb-budget dat kan oplopen tot meer dan 50.000 euro per jaar. Ook kwetsbare mensen met bijvoorbeeld een licht verstandelijke beperking zijn zelf verantwoordelijk voor het geld dat ze krijgen, ook al hebben ze een bewindvoerder.
De Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders geeft toe dat bewindvoerders geen zicht hebben op de zorg die wordt geleverd. 'Wij zitten niet naast de cliënt op de bank als er zorg wordt verleend, dus weten wij ook nooit zeker of papier en praktijk hetzelfde zijn. Mensen die kwaad willen en misbruik willen maken van kwetsbare mensen, het zal altijd blijven, helaas’, aldus Bram van Vegchel van de branchevereniging.

Hiaat in het systeem

Hij erkent dat er sprake is van een hiaat in de controle van het pgb-systeem. ‘Bewindvoerders zijn verantwoordelijk voor de financiële afwikkeling. Zij bekijken de toekenningsbeschikking, de zorgovereenkomst en checken of de facturen daarin passen. Kloppen de uren en de bedragen met het zorgplan en blijft het allemaal binnen budget, dan keuren ze het goed.’
Volgens Van Vegchel kun je niet van bewindvoerders verlangen dat ze verstand hebben van zorg. ‘Dat is een ander vak. Bewindvoerders hebben vaak niet de kennis en kunnen dus ook niet op kwaliteit controleren.’
De branchevereniging raadt bewindvoerders aan om een cliënt te laten tekenen voor de geleverde hulp en daarnaast regelmatig te vragen of de cliënt tevreden is over de geleverde zorg. 'Zonder handtekening moet je de factuur terugsturen naar de cliënt voor ondertekening. Ook licht verstandelijke beperkten kunnen zelf tekenen, ze zijn wilsbekwaam.’

Bureaucratische rompslomp

Maar lang niet alle bewindvoerders eisen een handtekening van een cliënt. Eén van de leden van de branchevereniging is Corno van Renssen, directeur van de Gelderse Stichting voor Beheer en Bewindvoering ter bescherming van meerderjarigen uit Arnhem. Hij laat cliënten niet tekenen vanwege de bureaucratische rompslomp.
'Clienten zelf laten tekenen. Hoe zie je dat in de praktijk voor je? Als de hulpverlener een paar uur langs is geweest, ze hiervoor laten tekenen? Wat als de zorgaanbieder digitaal registreert? Wat dan als cliënten even niet aanspreekbaar zijn en je geen handtekening kunt vragen? Ik vind het belangrijker dat een cliënt tevreden is, dan precies het aantal uren tellen.’
Volgens Van Renssen is de praktijk lastig controleerbaar. ‘Er zijn maar weinig cliënten die er met de stopwatch naast gaan zitten.' Van Renssen geeft aan dat de vergoeding die hij krijgt voor het beheren van een pgb niet genoeg is om ook nog extra controles uit te voeren. 'Meestal gaat het goed met de geleverde zorg. Alleen als wij een signaal krijgen van een cliënt controleren wij. Controleren doe je zo min mogelijk, maar zoveel als nodig.' 

Striktere controle

Van Renssen: 'Een striktere controle is natuurlijk wel mogelijk. Wij zouden de zorgaanbieder kunnen vragen voor elke verrichting de cliënt (als deze dat kan, anders diens begeleider) te laten tekenen voor de geleverde hulp. Wij zouden dan kritische vragen kunnen gaan stellen als uren afwijken. Daarmee creëren we veel extra werk voor alle betrokkenen en ontnemen we de zorgaanbieder de gelegenheid om de zorg binnen de grenzen van de overeenkomst op maat aan de cliënt te leveren. Dit is het soort bureaucratie dat de zorg niet helpt en waar we volgens mij van verschoond moeten blijven.'
Van Renssen is niet de enige die uren niet laat tekenen door cliënten. Jeugdhulporganisatie Boriz uit Velp gaf eerder aan dat bijna geen enkele bewindvoerder vraagt om een handtekening van de cliënt. Travanet uit Kesteren is een bewindvoerder die deze eis een jaar geleden juist wel heeft ingevoerd.
Bewindvoerder Erik Roelofsen van Travanet: 'Het komt voor dat de uren niet kloppen. Ik ben er nooit bij als er een hulpverlener is, dus wil ik ook niet aansprakelijk zijn voor het aantal wel of niet geleverde uren. Wij willen dat cliënten goed de zorguren bijhouden.'
Door het invoeren van de eis om cliënten de facturen te laten tekenen, hebben cliënten van Travanet opgemerkt dat zorgverlener Boriz meer uren declareerde dan dat er aan zorg werd geleverd.

Geen 70 maar 10 uur

Cliënten kregen begeleiding van Boriz bij het ‘zelfstandig wonen’. Bij de ene cliënt zou in plaats van 70 uur zorg slechts 10 uur zorg per maand geleverd zijn. En bij de andere 17 uur in plaats van 47 uur. Eén cliënt wist niet op hoeveel uren zorg ze recht had. Bij navraag bleken dit er 43 te zijn. In de praktijk waren er maar 8 geleverd, volgens haar.
Boriz ontkent nog steeds dat de gedeclareerde uren niet kloppen. De cliënten hebben inmiddels een klacht ingediend bij de Klachtencommissie Gelderse Zorginstellingen. En ook zorgkantoor Menzis heeft de zaak in onderzoek.
'Het balletje gaat vaak pas rollen als een cliënt niet akkoord gaat met de gedeclareerde uren. Dan vraag je door. Maar het blijft moeilijk, omdat je met zwakke cliënten te maken hebt. Wat mij betreft is die handtekening in ieder geval echt nodig’, aldus Roelofsen.
Zorgkantoor VGZ erkent dat er een hiaat in het systeem zit. 'Wij moeten ervan uit gaan dat bewindvoerders weten waarvoor ze tekenen. Het kan een valkuil zijn als je een cliënt niet laat tekenen. De cliënt blijft verantwoordelijk voor de zorg, ook als hij geen facturen tekent. Dat kan tot schrijnende situaties leiden. Als later blijkt dat zorg niet is geleverd, maar wel is betaald, dan draait de cliënt op voor de kosten.'
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!