Nieuws

Orientalis: een 'kruisweg' van tekort naar plan naar nieuwe directeur naar tekort naar plan naar......

HEILIG LANDSTICHTING - Cynici zeggen: 'daar gaan we weer', de Statenfractie van het CDA wil plannen in plaats van de roep om - opnieuw - meer geld, maar de noodklok is weer geluid.
Als er niet snel enkele honderdduizenden euro's op tafel komen, sluit Museumpark Orientalis in Heilig Landstichting de deuren.
Die waarschuwing kwam dit weekend van directeur Erna van de Ven. Er moeten tonnen bij, zo is haar boodschap. Anders moet het museumpark per 1 november dicht, En die noodkreet hebben de overheden de laatste jaren vaker gehoord van Van de Vens vele voorgangers.
Die presenteerden even zo vele plannen om het noodlijdende museumpark nieuw leven en nieuwe bezieling in te blazen, maar alle subsidies en plannen ten spijt is het museum kennelijk weer terug bij af.

Financieel wanbeheer

En dat 'af' laten we gemakshalve beginnen in 2009. Twee jaar voor het eeuwfeest van het van museumpark, van oorsprong  een devotiepark, gesticht in 1911 voor katholieken die niet naar het Heilig Land konden maar toch, zoals het park het zegt, 'langs de locaties uit het leven van Jezus' willen wandelen.
Het park verrees op grond die werd aangekocht in de Groesbeekse buurtschap De Ploeg. Te veel grond, zo bleek. Uit geldgebrek werd de overtollige grond verkocht aan particulieren die er het tegenwoordige dorp uit de grond stampten.

Financieel wanbeleid

In 2009 sloot het museum, inmiddels omgedoopt van Bijbels Openluchtmuseum tot Museumpark Orientalis plotseling de deuren. 'Onder andere voor een ingrijpende verbouwing', zo lezen we nog steeds op de website, maar het probleem zit hem in dat 'onder andere'.
Het was het VPRO-programma ARGOS dat in februari 2011 berichtte over financieel wanbeleid bij het museumpark. Subsidies zouden voor andere doelen zijn gebruikt en oud-directeur Wieb Broekhuijsen zou zijn ontslagen toen ze het bestuur op het wanbeleid wees in een 'klokkenluidersbrief'.
Die kwam een maand eerder naar voren tijdens de zitting bij de kantonrechter over het ontslag van Broekhuijsen. De inhoud is nooit openbaar gemaakt. ARGOS concludeerde op basis van informatie van andere betrokkenen dat het park 'technisch failliet' was. 40 personeelsleden stonden op straat. 

Problemen door nieuwe koers

De problemen zouden mede zijn veroorzaakt door de nieuwe koers die was ingezet door directeur Pieter Matthijs Gijsbers die daar in 2001 was aangetreden. Onder zijn leiding verlegde het Bijbels Openluchtmuseum de koers van een 'stoffig' katholiek openluchtmuseum naar een interreligieus informatiecentrum met evenveel aandacht voor het jodendom en de islam. Open your Mind, heette het plan. 
De bezoekcijfers zakten in van 120.000 in 2001 naar 70.000 in 2009. De provincie Gelderland, een van de belangrijkste subsidiegevers, citeert het oordeel van de accountant over de financiële situatie van Orientalis eind 2009: 'rampzalig'.
Jaren later constateert de provincie, die in 2008 nog 1 miljoen euro in de 'professionalisering en verbetering van de infrastructuur' heeft gestoken, dat daarvan niets is terechtgekomen.

Nieuwe ambities, nieuw plan

Het is 2010: er komt een nieuw bestuur, een nieuwe interim-directeur in de persoon van Pieter Berns - eigenaar van een bureau voor museum-management - én een nieuw plan Zinvol Beleven.  Berns wil met een investeringsimpuls van ruim 14 miljoen euro het museum vlottrekken.
De provincie Gelderland trekt voor onder meer het ontwikkelen van de plannen een subsidie van 835.000 euro uit. Uiteindelijk vraagt het museum het Rijk en de provincie ieder om 6 miljoen euro. Maar vragen is één, krijgen is twee. De provincie concludeert later dat er bij overheden, fondsen en private investeerders onvoldoende interesse is om Orientalis draaiend te houden.
Directeur Berns meldt in december dat het park per 1 januar 2012 de deuren sluit. Een half jaar eerder beleefde het museumpark nog de eerste doorstartpoging. Dan nog prinses Máxima heropent een deel van het park met daarin onder meer een door Oman gefinancierde moskee.

Nieuwe doorstart

De provincie verleent ruim 350.000 euro subsidie om het museumpark op een nette manier te kunnen sluiten, maar korte tijd later valt een nieuw doorstartplan op de provinciale mat, afkomstig van de nieuwe interim-directeur Jan van Laarhoven.
Van Laarhoven is een oude bekende in de Heilig Landstichting. Tussen 1988 en 2001 stond hij aan het roer van het - toen nog - Bijbels Openluchtmuseum. In zijn plan stelt Van Laarhoven voor nog geen 200.000 euro een sobere doorstart te kunnen maken.
Het college van Gedeputeerde Staten ziet niets meer in een nieuwe doorstart, maar Provinciale Staten beslissen anders: de subsidie moet in een keer worden verstrekt en Van Laarhoven moet de kans krijgen een plan in te dienen.

Nieuw plan

Dat komt, terwijl het museum in mei 2012 weer opent, in september binnen. Brug naar de Toekomst heet het. Begin 2013 stemmen de Gelderse Staten in met een eenmalige subsidie van 165.000 euro voor Orientalis, mede omdat het museumpark ook bij andere geldschieters een flink bedrag, zo'n 800.000 euro, heeft opgehaald.
Interim-directeur Van Laarhoven zegt met een bijdrage van 50.000 tot 75.000 euro extra het museum vier jaar open te kunnen houden. Dan moet het aantal bezoekers wel groeien naar 110.000 per jaar in 2017.
Met ingang van 1 januari 2014 wordt het stokje overgenomen door Erna van de Ven. De voornaamste taak van de voormalige VVV-directrice is marketing. De bezoekers moeten terug.

Nieuw themapad Nobelprijswinnaars

Anderhalf jaar na haar aantreden moet Van de Ven melden dat het museum zonder steun van de provincie niet kan overleven. Tegelijkertijd opent het museum en nieuw themapad over Nobelprijswinnaars rond het nieuwe thema Vrede. Het oude thema blijft geld.
En wat er bij een sluiting gebeurt, is niet bekend. 'Dan ontstaat er een hele nieuwe situatie', aldus woordvoerder Van Baarle van de Stichting Heilig Land Stichting. 'We denken er wel over na maar er is nog niets concreets.'
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!