SP en PVV willen opheldering in zaak-Foppen

SP-Kamerlid Henk van Gerven gaat Kamervragen stellen naar aanleiding van de waarschuwingen en de processen-verbaal die visverwerker Foppen uit Harderwijk heeft gekregen in de jaren, voordat de salmonella-besmetting uitbrak in 2012.

Omroep Gelderland publiceerde gisteren de overtredingen na een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur. Uit de stukken blijkt dat Foppen diverse boetes kreeg voor onder meer slechte hygiëne en vogeluitwerpselen in de ruimte waar zalm wordt verpakt. Ook blijkt uit de boetes die de NVWA Foppen oplegde, dat de visverwerker ook al in 2010 besmette vis op de markt bracht. PVV'er Dion Graus wil een spoeddebat over de kwestie Foppen.

Van Gerven is ook kritisch op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die is een jaar bezig geweest met een onderzoek naar de salmonellabesmetting om herhaling in de toekomst te voorkomen. Vorig jaar oktober kwam het rapport uit en toen constateerde de raad dat Foppen de besmetting niet had kunnen voorzien.

De raad spreekt van een modern en goed gestructureerd bedrijf met een positief imago. Dit terwijl de Onderzoeksraad van alle overtredingen op de hoogte was. Volgens SP'er Van Gerven heeft de raad een 'slap rapport' geschreven. Volgens hem rijmen de conclusies niet met de boetes die Foppen eerder kreeg.

Verder stelt de SP ook de vraag of het klopt dat er binnen de Onderzoeksraad voor Veiligheid onenigheid was over de conclusies die de raad schreef over de salmonellabesmetting. En de partij wil meer weten over de positie van de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, Tjibbe Joustra. Joustra is ook lid van de Raad van Advies van Stichting Food Valley. Deze stichting heeft als doel de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven te versterken. De SP vraagt zich af of hierdoor de onafhankelijkheid niet in het geding is.

Zijn benoeming stond al eerder ter discussie. Zijn voorganger Pieter van Vollenhoven gaf eerder aan dat de manier waarop Joustra werd benoemd tot voorzitter van de Onderzoekdsraad voor Veiligheid niet juist was. Joustra werd door de overheid benoemd, terwijl dezelfde overheid onderwerp van onderzoek kan zijn.

De Veiligheidsraad constateerde een aantal gevaren in de Griekse vestiging: ontlasting van dieren, Grieks water dat gemakkelijk besmet kan worden, kruisbesmetting door onderhoudsmedewerkers die van buiten de fabriek in kwamen en buitendeuren die open stonden. De raad stelt dat Foppen geen rekening heeft gehouden met deze risico's, maar blijft volhouden dat Foppen de salmonellabesmetting niet kon voorzien omdat salmonella en zalm geen bekende combinatie zou zijn.

Microbiologen zijn kritisch op de bevindingen van de Onderzoeksraad. Rijkelt Beumer van de Wageningen Universiteit is er duidelijk over. 'Salmonella en zalm is geen voor de hand liggende combinatie, maar door onhygiënische omstandigheden kon er wel salmonella op komen. Voor alle rauwe producten geldt dat salmonella afwezig moet zijn. Dat staat in de wet.'

Foppen had er op moeten controleren, vindt Beumer. 'De enterowaarden waren hoog. Dat had een indicatie moeten zijn voor Foppen om actie te ondernemen. De raad wilde niet met de vinger wijzen, omdat ervan geleerd moest worden, maar er had best met het vingertje gewezen mogen worden, zeker gezien de voorgeschiedenis die we nu kennen.'

Microbioloog en voedingsdeskundige IJsbrand Velzeboer is bekend in de visbranche en is verbaasd over de conclusie van de Onderzoeksraad. 'In de hele visserijindustrie wordt al jaren standaardonderzoek gedaan naar salmonella. Vis is salmonellagevoelig. Niet de vis zelf, maar wel de omstandigheden. Zalm is een kweekvis waar veel zeemeeuwen in de buurt zijn. En van alle wilde vogels is bekend dat ze salmonella bij zich kunnen dragen. Bij vogelpoep moet je meteen aan salmonella denken. Foppen had dit moeten meten, anders doe je het niet goed.'

Letselschadespecialist Yme Drost vertegenwoordigt 500 slachtoffers van de salmonellavergiftiging. Hij heeft inmiddels aangifte gedaan bij justitie en vindt dat Foppen strafrechtelijk moet worden aangepakt. Ook Kamerlid Dion Graus vindt dat er gevangenisstraffen moeten komen voor managers van bedrijven die overtreding op overtreding maken.

Foppen kreeg voor haar aandeel in de salmonellacrisis 4200 euro boete. 'Schandalig', vindt Drost. Hij vindt het ongelooflijk dat de Onderzoeksraad eerder schreef dat Foppen niets te verwijten viel. 'Ik vrees dat deze 'onafhankelijke' commissie iets te veel de oren heeft laten hangen naar het verhaal van Foppen', aldus de jurist.

In reactie op de kritiek geeft de Onderzoeksraad aan dat de waarschuwingen en overtredingen Omroep Gelderland openbaar heeft gemaakt, bekend waren bij de Onderzoeksraad. 'Er komen voor ons geen nieuwe feiten naar voren die een ander licht werpen op de conclusies, analyse of beschouwingen van de raad', aldus de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Meer informatie over het onderzoek naar Foppen leest u in een uitgebreid dossier op foppen.gld.nl