Van de Molukken naar de Lek: 50 jaar Molukkers in Culemborg

Voor de oorlog zag je geen andere kleur op straat. Daarna kwamen de Molukkers naar Nederland. Tijdelijk zou het zijn. We weten nu wel beter.' Dit zijn de eerste zinnen in het boekje 'Van de Molukken naar de Lek'. Een uitgave van de historische vereniging Voet van Oudheusden om te vieren dat er 50 jaar Molukkers in Culemborg wonen. 

In het boekje staan interviews met Molukkers van zowel de eerste, tweede als derde generatie. Succesverhalen, zoals het verhaal van de 20-jarige Marvin Putuhena, die verkozen werd tot student van het jaar in Den Bosch en nu rechten studeert. 'Ik ben er trots op dat we vijftig jaar in Culemborg wonen en nog altijd, in deze veranderende maatschappij, onze eigenheid hebben kunnen behouden', laat Marvin weten. Op de vraag wat ben je: een Nederlander of Molukker?, moet Marvin het antwoord schuldig blijven. 'Ik weet het niet. Ik ben in elk geval een Molukker. Maar als ik op de Molukken ben, vinden ze me een Nederlander. Ik laat het maar in het midden.'

Martha Reinders kwam als vijfjarig meisje naar Nederland. Als dochter van een KNIL-militair ging ze aan boord van een groot schip dat van Ambon naar Rotterdam voer. Martha, haar ouders en zussen zouden een half jaar in Nederland blijven en dan teruggaan naar de 'vrije' Molukken. Vijftien jaar lang woonde ze in het Kamp Vugt. Daarna volgde de verhuizing naar Culemborg waar het gezin ging wonen in de pas gebouwde Molukse wijk. Van teruggaan was toen al lang geen sprake meer. 'Mijn vader heeft tot zijn eind gehoopt dat hij terug kon keren naar zijn ouderlijk huis. Hij stond maar voor het raam naar buiten te staren. Hij vroeg zich af: wat doe ik hier?' Volgens Martha hebben haar ouders het zwaar gehad. 'Ze hebben nooit afscheid kunnen nemen van hun famile. Per brief werd meegedeeld dat mijn opa en oma waren overleden.'

De enige 'blanke' die zijn verhaal doet in het boekje is Ab Warnar. 'Een Hollander met een Moluks hart'. Hij was 33 jaar directeur van de christelijke basisschool in de wijk. Alle Molukse kinderen kwamen naar zijn school. 'Het merendeel van de school was Moluks. Het was een uitdaging. Ik heb me vanaf het begin behoorlijk moeten verdiepen in hun afkomst en achtergrond. Want, tja, wist ik veel dat ze niet allemaal van het zelfde eiland kwamen?' Met plezier heeft Warnar er voor gezorgd dat zijn Molukse kinderen goed terecht kwamen.

Molukkers aan de Lek is vooral een positief boek.Toch wordt er niet voorbij gegaan aan de ongeregeldheden in de wijk in januari 2010, toen Marokkanen en Molukkers met elkaar op de vuist gingen. 'In feite is het een maatschappelijke probleem dat alle wijkbewoners raakt. Een conflict dat door de groepscultuur snel escaleert waarbj eer en gezichtsverlies belangrijke factoren zijn', zo staat in het boekje te lezen.

Komende zaterdag wordt het boekje gepresenteerd en zal er een foto van 2 bij 5 meter worden opgehangen aan de buitenkant van de Molukse kerk aan de Middelcoopstraat. Op de foto staan ruim 300 Molukkers die in Culemborg wonen, of gewoond hebben.