Tranen in theater 't Mozaïek in Wijchen

De mannen op het podium spelen covers van bekende nummers die het verhaal ondersteunen van veteraan Erik Krikke. De voorstelling heet 'Operatie Geslaagd. Afghanistan: Van oorlogschirurgie naar PTSS'. Als operatieassistent in Afghanistan kreeg hij ontelbare oorlogsslachtoffers onder ogen met de meest afschuwelijke verwondingen. Na thuiskomst liet alles wat hij gezien had hem niet meer los. De hulpverlener werd zelf slachtoffer, van het Post Traumatisch Stress Syndroom.

Een voorstelling over de helende kracht van praten over je problemen en de kracht van muziek. De voorstelling waarin Krikke over zijn ervaringen vertelt maakt veel los. Zoveel dat het veteraneninstituut veelal nazorg biedt aan mensen die hevig geraakt worden door het verhaal van de oud-militair. Na try-outs in Vorden en 's-Heerenberg, was vrijdagavond de eerste echte voorstelling op Gelderse bodem.

Het is een surrealistische gewaarwording om mensen na afloop van de voorstelling met roodomrande ogen door de foyer te zien lopen. Verschillende van hen zoeken daar contact met Krikke om hem te vertellen wat maakte dat ze zo geraakt worden door zijn verhaal. Niet zelden barsten ze in tranen uit en worden nadien geknuffeld door de imposante Afghanistan-veteraan, die ze net welwillend heeft aangehoord.

'Het kost veel energie, maar het is ook heel dankbaar om te mogen doen,' vertelt Krikke. Voordat hij met het verhaal over zijn trauma het theater in ging was het al in boekvorm verschenen. Bij het verschijnen daarvan sprak hij de hoop uit: 'Als ik maar één iemand kan helpen om opgelopen trauma's beter te kunnen verwerken is mijn missie al geslaagd.'

Maar het zijn er veel meer geworden. De reacties zoals in theater 't Mozaïek in Wijchen zijn niet uitzonderlijk. 'Dat soort reacties krijgen we constant,' gaat Krikke verder. 'En niet alleen van getraumatiseerde veteranen of politieagenten en hulpverleners. Maar bijvoorbeeld ook van mensen die hun zoon of dochter verloren zijn. En zelfs van mensen die zelf geen traumatische ervaring hebben, maar het wel kennen van iemand uit hun omgeving. Eigenlijk kent iedereen wel mensen die met zoiets zwaars te kampen hebben.'

De voorstelling in Wijchen was voor Krikke en de muzikanten een bevestiging dat het zoveel andere mensen dan veteranen raakt. Krikke: 'Dit keer waren er minder militairen en hulpverleners aanwezig. Maar ook nu weer was het vaak muisstil. Mensen durven op sommige momenten niet eens te applaudisseren. Dat is voor ons op het podium juist het grootste applaus.'

En de hevige emoties zijn er niet alleen bij de mensen in de zaal. Ook nog steeds bij Krikke en de muzikanten. Elke voorstelling opnieuw. 'De emoties zijn ook daar hevig. Soms moeten we elkaar niet aankijken om te kunnen blijven spelen,' bekent de veteraan. 'Voor mij is het nog steeds therapie. Een vorm van verwerking. Maar ook bij mijn vrienden op het podium maakt het elk op hun eigen manier veel los.' Dat is ook goed, vindt Krikke beslist.

'Als die emotie er niet meer is, dan hou ik ermee op,' gaat de getraumatiseerde operatieassistent verder. 'Het moet geen toneelstukje worden. De mensen in de zaal voelen dat. Zoals ze nu voelen dat het echt is wat er op het podium gebeurt. De emoties tussen mij en die andere mannen op het podium zijn niet geacteerd, maar beleven we elke voorstelling opnieuw.'

Dat raakt mensen en spreekt zich rond. De volgende voorstelling op Gelderse bodem op 18 november in schouwburg Amphion in Doetinchem was binnen een dag uitverkocht. Voor die daarna in theater De Storm in Winterswijk op 16 februari zijn nog wel wat stoelen beschikbaar. Gelukkig is er tijdens de voorstelling, naast tranen, ook ruimte voor een gulle lach. De getraumatiseerde veteraan weet raad met zelfspot. Zo zegt hij herhaaldelijk tijdens de voorstelling over zijn jaren lange zwijgen over zijn problemen. 'Niks zeggen. Want niks zeggen, daar ben ik goed in...'