Nieuws

Fotograaf Johan blogt: Mooi weer of water is polarisatie filter

ARNHEM - “Is dat niet een beetje te technisch?”, vraagt cameraman Stefan over de rand van zijn cappuccino. “Je hebt 2,5 minuut en als je begint met rasters en semi-doorlatende-filters, ben je niet bang dat mensen afhaken?”.
Daar heeft hij zeker een punt. Maar, was mijn idee, mensen die eenmaal met dit filter hebben gewerkt willen niet meer zonder, hij heeft zóveel meerwaarde aan de fotografie vooral bij landschappen dat ik het zonde vind om hem niet te behandelen. “Komt goed, ik laat in het veld de effecten zien en zal dan later in de blog wat meer informatie geven”.
Ultiem woestijn gevoel, het gele zand en een diep blauwe lucht
We starten op de grote dorre woestijn, althans zo lijkt het. Zwoegend door het Sahara zand ploeter ik mij een weg naar de laatste paar grasjes die deze zinderende hitte weten te trotseren. Grappig hoe je door keuze van standpunt en film een gevoel kun overbrengen. De zandverstuiving op het Nationaal Park de Hoge Veluwe lijkt bij de juiste belichting en invalshoek net op een oneindige woestijn vlakte. Maar het is vooral de blauwe lucht waar het mij om gaat.
Wolken, blauwe lucht en water… dé ingrediënten voor het polarisatiefilter
Hollandse luchten, diep donker blauwe met witte schapenwolkjes, ondanks dat we geen zomer hebben worden we hier op dit moment aan alle kanten op getrakteerd. Landschapsfotografen smullen van dit weer waarbij de wolkenmassa’s dramatiek aan het beeld kunnen toevoegen. Althans, ik smul er van. En speciaal voor ons landschapssmulpapen heeft de fotografie een geweldige filter, het polarisatie filter. Deze al oude filter zit in nog veel te weinig fototassen, bij mij zit hij bijna standaard vastgeroest aan mijn groothoek lens. Wat doet dit geweldige filter en hoe moet je ermee werken. Hopelijk ben jij na het lezen van mijn polarisatiekruistocht net zo enthousiast als ik.
Een ander beeld van de Veluwse Woestijn, het laatste bloeiende heide plantje

Het polarisatiefilter

Wat dit filter doet is het selectief filteren van licht, het laat alleen licht in één richting door. Het fungeert al het ware als een tralienetwerk. Verstrooid licht wordt tegengehouden en alleen gepolariseerd licht wordt doorgelaten. Direct licht van de zon is gepolariseerd en gebeurt nagenoeg niets mee. Maar als dat zonlicht via een wateroppervlak wordt gereflecteerd, wordt het door het water verstrooid en wordt niet door het filter doorgelaten. Het licht wat echter door het wateroppervlak heen is gegaan en vanaf de bodem terugkomt is nog wel gepolariseerd en wordt wel doorgelaten. Wat je dan ziet is ineens niet de spiegeling in het water maar je kunt nu door het wateroppervlak heen kijken naar de bodem.
2x dezelfde foto maar links heb ik het polarisatiefilter gebruikt, rechts niet.
Deze filtering werkt overigens met alle natte oppervlakken, ook bijv. bedauwde bladeren in de herfst. In plaats dat je nu het grijsachtige lichtreflectie laagje dauw ziet kijk je ineens door het dauwlaagje en zie je de diep donkere kleuren van het herfstbladeren.
Zonnestralen door het herfstige beukenbos… de intense rode kleur op de grond komt van het polarisatiefilter.
Blauwe lucht is ook ongepolariseerd. Ook die kun je filteren zodat de blauwe lucht diep donker blauw wordt.  Met de witte wolken gebeurt echter niets, zodat het contrast tussen blauw en wolk nog sterker wordt, een typische Hollandse wolkenlucht.

Werken met de polarisatiefilter

De polarisatiefilter bestaat uit twee ringen waarbij in de voorste het filter zit. Voor je het filter op je objectief schroeft haal je altijd eerst je UV- of beschermfilter van je objectief en schroef dan pas het polarisatiefilter erop.
Vooraan in het beeld kun je door het water kijken.
Dan kijk je door de zoeker en draai aan het voorste deel van het filter. Op een gegeven moment zie je het beeld (of een deel van het beeld, zoals het wateroppervlak of de blauwe lucht) wat donkerder worden. Dan heb je het maximale effect, draai je door is het weer weg. Let op: voor luchten werkt de filter maximaal op 90° t.o.v. de zon. Met de zon in de rug werkt hij matig, tegen de zon in nauwelijks.
Effect polarisatiefilter op de lucht, links zonder en rechts met.
Voor wateroppervlakken geldt dat je het effect maximaal ziet op 45° t.o.v. het wateroppervlak. Ook hier draai je je filter weer tot je ineens niet de reflectie maar de donkere bodem ziet.
Deelensche Wasch, zonder polarisatiefilter, mooie reflectie van de boom rechts
 
… nu mèt polarisatiefilter, ineens worden de kleuren warmer maar de reflectie ben je kwijt.
Stefan schiet in de lach. “Leuk contrast zo, eerst zwoeg je over een woestijn om het volgende moment zonder pardon je schoenen uit te trekken en het water in te plassen”. Ik grijns. Zo ben ik, alles voor een mooie foto en door de keuze van filmen hebben we deze ook een net zo mooi contrast kunnen laten zien als de polarisatie filter kan. En zo kom alles weer bij elkaar. Heel veel succes!
Heb je een mooie foto gemaakt met polarisatiefilter? Stuur ze dan in en vermeld erbij dat het met filter is gemaakt.
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!