Nieuws

Bioloog Wageningen strijdt voor onderzoek 3BP, medicijn van omstreden kankerkliniek

Plantencelbioloog Harrie Verhoeven (59) van de Wageningen Universiteit strijdt al jaren voor erkenning van het medicijn 3-broompyruvaat, oftewel 3BP. Hetzelfde middel waarvan vermoed wordt dat het de oorzaak is van het overlijden van drie patiënten in de omstreden kankerkliniek van Klaus Ross in het Duitse Bracht.
ARNHEM - Plantencelbioloog Harrie Verhoeven (59) van de Wageningen Universiteit strijdt al jaren voor erkenning van het medicijn 3-broompyruvaat, oftewel 3BP. Hetzelfde middel waarvan vermoed wordt dat het de oorzaak is van het overlijden van drie patiënten in de omstreden kankerkliniek van Klaus Ross in het Duitse Bracht.
Verhoevens zoon Yvar was de eerste mens die het middel in een legale behandeling kreeg toegediend. De jongen reageerde goed op het medicijn. 'Zijn leven werd met maanden verlengd. Hij had zelfs weer zin in een pizza', zegt Verhoeven.
In 2008 krijgt zijn toen 16-jarige zoon de diagnose leverkanker. Yvar heeft nog een paar maanden te leven. Een oncoloog van het Erasmus MC kan die periode nog met zo'n vier maanden verlengen met het medicijn Sorafenib, dat toen net was toegelaten op de markt.

Vloeibare voeding

Maar de tumoren gaan toch weer groeien waardoor de behandeling wordt gestaakt. De gezondheid van Yvar is inmiddels zo slecht, dat hij niet meer kan eten en hij krijgt een sonde voor vloeibare voeding. Zijn levensverwachting is tot een minimum teruggebracht.
Vader Verhoeven kan zich daar niet bij neerleggen. Door zijn werk als bioloog kent hij 3-broompyruvaat. 'Een hoopgevend middel, maar het was alleen nog maar op dieren getest.' Toch twijfelt Verhoeven geen seconde.
Hij neemt contact op met onderzoekers van de gerenommeerde Research University Johns Hopkins in Amerika. Hij vraagt of ze het middel voor zijn zoon beschikbaar willen maken.

'We wilden ervoor gaan'

'Het was een schot in het duister. Niemand wist hoe onze zoon zou reageren op het middel. Uit dierproeven bleek dat na drie behandelingen de tumoren verdwenen. Een jaar later leefden deze proefdieren nog steeds. Veelbelovende resultaten dus. Maar we namen natuurlijk een enorm risico, omdat het nog nooit op mensen was getest. Toch wilden we ervoor gaan.'
Na de toezegging van de onderzoekers vraagt Verhoeven toestemming om het middel legaal te mogen gebruiken. Hij schrijft 500 klinieken aan over de hele wereld. Niemand wil meewerken en hij moet de nodige verwensingen incasseren.

'Dit gaan we doen'

Tot er op een dag een kort mailtje binnenkomt van interventieradioloog Thomas Vogl, hoogleraar aan de Goethe-Universiteit in Frankfurt. Met de boodschap: dit gaan we doen!
Ondertussen gaat de gezondheid van Yvar achteruit. 'We hadden haast.' De laatste horde moet worden genomen. De Ethische Commissie van het ziekenhuis in Frankfurt moet toestemming geven. Tot grote opluchting van de familie komt er een ´ja´. 'Als de vooruitzichten voor het gebruik van het middel kansloos waren geweest, had de Ethische Commissie geen toestemming verleend.'

'Zin in pizza'

De onderzoekers uit Amerika reizen naar Frankfurt. Het middel moet ter plekke worden bereid en geïnjecteerd. Volgens Verhoeven heeft de behandeling snel effect. 'Na twee infusen op de dag van de eerste behandeling had Yvar weer eetlust, terwijl hij in de maanden ervoor aangewezen was op sondevoeding. Hij had zin in pizza en ging zelfs naar de McDonalds voor een frietje.'

In coma

Na de tweede behandeling met 3BP gaat het mis. Yvar raakt in coma. 'We denken dat de tumorafbraak te snel ging. Het middel werkte eigenlijk te goed.' Een arts dient medicijnen toe die ervoor zorgen dat de afvalstoffen sneller worden afgebroken en na een dag is Yvar weer uit coma.
In totaal krijgt Yvar het middel tien keer toegediend. 'Na elke behandeling werd er gekeken of er geen gevaarlijke ophoping van afvalstoffen optrad. Yvar heeft na de eerste behandeilng met 3BP nog een heel jaar geleefd. We zijn met de familie naar Amerika geweest waar Yvar zelf een lezing heeft gegeven over hoe uniek zijn behandeling is geweest. En we hebben samen nog drie weken rondgetoerd in de USA.'

Longontsteking

Eind 2009 loopt Yvar een longontsteking op. Hij reageert niet goed op de antibiotica. Twee jaar na de diagnose overlijdt Yvar op 18-jarige leeftijd.
Verhoeven: 'We zijn blij dat we hebben doorgezet. Onze zoon leefde langer, maar nog belangrijker: de kwaliteit van zijn leven verbeterde sterk.Hij heeft genoten van elke dag. Zijn vrienden kwamen gamen en praten en hebben hem geen dag alleen gelaten.'
Verhoeven is dan ook vastbesloten om er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat er verder onderzoek wordt gedaan naar het middel 3-broompyruvaat. 'We moeten weten wat de juiste doseringen zijn. Hoe het middel veilig toegediend kan worden en wat de bijwerkingen of complicaties zijn. Het middel kan gevaarlijk zijn zonder deskundige begeleiding.'

Onderzoek naar 3BP

Verhoeven is samen met Leo van Griensven, oud-hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, inmiddels gepensioneerd en gastmedewerker van de Wageningen Universiteit, begonnen met onderzoek naar 3BP. In 2012 publiceerden zij hun onderzoek in het vakblad Journal of Bioenergetics and Biomembranes.
Van Griensven: 'Er zijn tientallen miljoenen euro's nodig voor onderzoek. Dat is nodig om het middel te mogen gebruiken in Nederland. Universiteiten hebben dit geld niet, dus blijven de overheid en/of de verzekeraars over. Het is belangrijk om menselijke patienten te volgen om te kijken welk effect 3BP op hen heeft. Het is een goede investering, want de kans van slagen is gezien eerdere onderzoeken bij dieren hoog.

Alternatieve genezers

Het middel zelf is goedkoop. Je kunt levens verlengen en kwaliteit van leven verhogen tegen lagere kosten dan met de huidige chemotherapieën. Uitbehandelde patiënten worden in Nederland nu weggestuurd  zonder enig perspectief. Geen wonder dat ze dan terecht komen bij alternatieve genezers.' 
Ik heb de minister van Volksgezondheid een brief geschreven om het middel onder de aandacht te brengen. Tot op heden heb ik geen reactie gekregen, maar dat is ook niet nodig. Het is voldoende dat ze dit weet.'

Hoe werkt 3-broompyruvaat?

Van Griensven: 'Alle levende cellen hebben suiker nodig en dat verbruiken ze in twee fasen. De eerste is zonder zuurstof  en maakt melkzuur en een klein beetje energie, de tweede is met zuurstof en maakt ruwweg 20 keer zoveel energie als de tweede fase.
Kankercellen groeien zonder zuurstof te gebruiken en hebben alleen fase 1, daarom verbruiken ze veel suiker om genoeg energie op te wekken. Als je die fase 1 stopt blijft er niets meer over. 3-BP doet dat, maar alleen voor kankercellen. Dat is het principe.
Broompyruvaat is erg klein en gaat gemakkelijk de cel in, waardoor er ook maar weinig van nodig is om effect te hebben.'
Lees hier meer onderzoeksartikelen over 3BP: 2001, 2004, 2012