'Dit is geen sociale werkplaats, dit is een gewone bv'

Die werknemers werkten vroeger bij de sociale werkplaatsen, maar volgens de participatiewet moeten die worden gesloten. Zo werd Hameland opgeheven en moet er een nieuwe baan worden gevonden voor de 1500 werknemers van de Achterhoekse sociale werkplaats.

Presikhaaf Schoolmeubelen viel onder Presikhaaf Bedrijven, de sociale werkplaats van de gemeente Arnhem. De afdeling werd overgenomen door meubelmaker Koninklijke Ahrend.

Op de montageafdeling bevestigt Jimmy König de rugleuningen aan kinderstoelen. Hij rammelt aan zijn popnagelpistool: 'Soms blijft er één steken.' Het metalen staafje valt uit het pistool en wordt in een bakje gegooid. Jimmy is één van de werknemers van het bedrijf. Hij werkt al vier jaar bij de meubelmakerij, maar werkt al veel langer in sociale werkplaatsen. 'Bij een normaal bedrijf moet je productie draaien, hier is het veel rustiger.'

Jimmy leidt ons rond in de fabriek, waar de verschillende stoelen en tafels worden gemaakt. Er komen buizen binnen, die op de metaalafdeling op lengte worden gezaagd, gebogen en gelast. Alle werknemers hebben een eigen taak en een vaste afdeling. Overzichtelijk, rustig, niet veel stress. Op die manier kunnen de voormalig medewerkers van de sociale werkplaats toch écht werk doen.

Directeur Wim de Goei straalt als hij door de fabriek loopt. 'We hebben het afgelopen jaar flink geïnvesteerd. In machines, in het pand, maar vooral in de mensen', zegt De Goei. 'We hebben het personeel bijgeschoold en gecertificeerd. Er was zo veel achterstand.' 

'We hebben hier mensen met een bevlogenheid en een passie, die hier heel goede meubelen maken. Het belangrijkste is dat we het verschil maken met een Nederlands product, dat gemaakt wordt door mensen met een arbeidsbeperking. Dat moeten we omzetten naar een voorkeur, zodat onze klanten juist daarvoor kiezen.'

De sfeer is gemoedelijk, gezellig zelfs. Als je er rondloopt en met de mensen praat, heb je niet het idee dat je bij een sociale werkplaats bent. Hier wordt geen bezigheidstherapie gegeven.

'Dit is geen sociale werkplaats, dit is een gewone bv', zegt De Goei. 'Zo runnen we het ook. En het gaat goed, we eindigen ons eerste jaar met zwarte cijfers.' Er worden maandelijks bijeenkomsten gehouden om werknemers bij te praten over hoe het bedrijf er voor staat. 'Wel op hun niveau, maar we betrekken ze er echt bij. Tijdens de bijeenkomsten zit de kantine helemaal vol en er komen veel vragen.'

Wat opvalt is dat wel alleen de hoogfunctionerende mensen in de meubelmakerij werken. Directeur De Goei draait er niet omheen: 'Dit zijn niet de mensen die 'binnen' werken in een beschermde omgeving, waar ze bijvoorbeeld lolly's in zakjes doen.' Ahrend krijgt subsidie van de participerende gemeenten om de mensen aan het werk te zetten, en die subsidie is nodig om winstgevend te blijven. 

'Nu de SW-wet is komen te vervallen, moeten we op zoek naar mensen die onder de participatiewet vallen. Dat zijn duurdere werknemers. Dat is wel een punt van zorg. Willen we succesvol schoolmeubelen blijven maken in Nederland, dan zal er het nodige gedaan moeten worden om de businesscase kloppend te houden.'

Vakbond FNV ziet het als een goede ontwikkeling, want nog niet eerder werden op deze schaal mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ingezet door een commercieel bedrijf. 'Als Schoolmeubelen niet naar Ahrend was overgegaan, was de stekker eruit getrokken. Nu is de werkgelegenheid behouden', zegt Paul Lempens, FNV-bestuurder sociale werkvoorziening.

'De begeleiding is ook meegegaan naar het nieuwe bedrijf. Voor de arbeidsgehandicapte werknemers die niet (meer) mee kunnen komen, is een vangnet: ze kunnen blijven terugvallen op Presikhaaf Bedrijven.'

Of dit het model voor de toekomst is, is nog maar de vraag. Directeur De Goei ziet kansen, maar ook risico's. 'Wij hebben twee keer zo veel personeel als onze grootste concurrent. Zij draaien een dubbele omzet met de helft van het personeel dat wij hebben, maar zij doen dat met machines, mechanisatie en automatisering. Dan moet de arbeidskracht betaalbaar zijn en blijven, anders gaat het niet meer. Dan zijn ook wij gedwongen om te automatiseren of de productie te verplaatsen naar het buitenland. Dat is niet wat we willen.'

Ook de werknemers hopen dat het werk blijft. 'Als ik mijn werk niet had, dan zou ik alleen maar thuis zitten', zegt Jimmy. 'Dan blijf je langer in bed liggen en ga je de kroeg in. Ik moet nog zeven of acht jaar tot mijn pensioen, en als het even kan wil ik hier blijven werken. Hier leer je tenminste nog wat.'