Middeleeuws Gelders gebedenboek Maria van Gelre: kan het nog wel gemaakt worden?

Dat zegt de Nijmeegse hoogleraar Oudere Nederlandse letterkunde Johan Oosterman, die zich sterk heeft gemaakt voor restauratie van het 600 jaar oude boek.

Het gebedenboek van Maria van Gelre is in Arnhem geschreven door broeder Helmich die Lewe, die het boek dateerde op 23 februari 1415. In het boek staan honderd miniaturen die in Nijmegen zijn gemaakt en die duidelijk beïnvloed zijn door de gebroeders van Limburg.

Maria van Gelre leefde van circa 1378-1427, haar exacte geboorte- en sterfdatum zijn niet bekend. Het gebedenboek dat ze liet maken was voor die tijd zeer uitzonderlijk.

Oosterman haalde vorig jaar met een crowdfundingsactie 25.000 euro binnen om het boek te laten restaureren en tentoon te stellen. Dat is sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer gebeurd.

Het gebedenboek is in Berlijn onderzocht. 'Daar bleek de toestand van het boek veel slechter dan werd aangenomen. Er zitten barstjes in het perkament, zegt Oosterman. 'Het is nu vooral belangrijk dat we de oorzaak vinden, anders wordt de schade zienderogen erger.'

Een fikse tegenvaller voor Oosterman en de andere onderzoekers. 'Maar we zijn des te meer geprikkeld om alles eruit te halen wat er in zit. Het is een teleurstelling, maar ook een aansporing om er werk te maken van.' 

De staat waarin het gebedenboek blijkt te verkeren is ook een tegenslag voor de tentoonstelling. 'We hadden voor onszelf een verlanglijstje gemaakt met welke delen we graag tentoon zouden stellen,' vertelt Oosterman.

'Maar de kans is groot dat niet alle bladen uitgeleend mogen worden. Er wordt nu onderzocht wat uit te lenen is. Maar waarschijnlijk wordt er nu een andere selectie gemaakt dan wij zelf hadden gemaakt.'

Bovendien mogen de bladen niet langer dan zes weken getoond worden, om verdere schade te voorkomen. Aangezien de tentoonstelling drie maanden duurt, worden de bladen dus halverwege gewisseld.