Nieuws

Weet u 't nog? Boeren plegen zelfmoord, vee wordt afgemaakt - de MKZ-crisis 15 jaar geleden

APELDOORN - Boeren die een einde maken aan hun leven, honderdduizenden koeien, geiten en schapen die worden afgemaakt en lege schappen doordat veel mensen hamsteren. Niemand kan in het voorjaar van 2001 om de MKZ-crisis heen.
Waar hebben we het ook al weer over als we het over MKZ hebben?
MKZ staat voor mond- en klauwzeer. Dit is een zeer besmettelijke ziekte die runderen, varkens, schapen en geiten treft. Een veehouder of dierenarts moet de ziekte melden. De dieren krijgen blaren bij mond, hoeven en uier. Voor mensen is MKZ ongevaarlijk. 
Deze maand is het 15 jaar geleden dat de MKZ-crisis begon. In het voorjaar van 2001 gebeurt in korte tijd enorm veel. Een aantal belangrijke gebeurtenissen op een rij: 
21 maart: Het is oorlog, zegt minister Brinkhorst van Landbouw. Ook in Nederland is MKZ vastgesteld, in Gelderland op een boerderij in Oene. 
Het zat eraan te komen, maar de verslagenheid is er niet minder om. Diepe indruk maakt de eigenaar van de getroffen boerderij in Oene. Hij trilt over zijn hele lichaam en weet wat hem te wachten staat. 
In deze reportage zegt hij: 'Het is gewoon wachten tot ze komen. Elke keer als je de koeien hebt gemolken denk je: zou het vanavond of morgen ook nog moeten?'
Alle veehouderijen in een straal van 1 kilometer rond de besmette bedrijven worden ontruimd. In Apeldoorn komt een crisiscentrum.
22 maart: De schappen van de supermarkt raken leeg. Consumenten hamsteren massaal zuivelproducten.
'Het is een gekkenhuis', zegt de bedrijfsleider van een supermarkt in Voorthuizen in deze Omroep Gelderland-reportage:
23 maart: Het aantal besmette bedrijven groeit en tienduizenden dieren worden afgemaakt. Ook een bedrijf in Kootwijkerbroek is nu verdacht.
In Borculo lopen de gemoederen hoog op. Boeren willen daar toegangswegen blokkeren met tractoren, maar collega-boeren en landbouworganisaties zijn bang dat het virus zich daardoor verder verspreidt. 
Borden plaatsen prima, maar met tractoren de weg op is voor veel van hen een stap te ver. De tegenstand is groot en de actie wordt daarom ternauwernood afgeblazen. 
We volgen deze dag Jaap de Boer uit Gelselaar, een van de aanjagers van de actie. 'Ik ben van de tegenstand geschrokken', zegt hij.
29 maart: De hel breekt los in Kootwijkerbroek. Bewoners maken het werken van medewerkers van de Rijksdienst voor de Keuring van Vee en Vlees onmogelijk. 
In het dorp hangen onbekenden dode varkens op.
De Mobiele Eenheid wordt naar het dorp gestuurd om de orde te herstellen. Bewoners zagen bomen om, steken auto's in brand en sluiten toegangswegen af.
Na een charge van de ME raakt de menigte uitzinnig. Wapenstokken komen eraan te pas om de betogers in het christelijke dorp uit elkaar te drijven. Een ravage blijft achter, elf relschoppers worden opgepakt.
Dit zijn beelden van de ongeregeldheden uit de Omroep Gelderland-documentaire MKZ, 1 jaar later:
10 april: Het openbare leven in de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer komt stil te liggen. Vervoer van vee in dat gebied wordt verboden en militairen zetten wachtposten op bij de toegangswegen. Alle 54.000 koeien in het gebied moeten zo snel mogelijk gedood.
22 april: In Oene wordt de laatste besmetting vastgesteld. Een maand later trekt Brinkhorst een aantal maatregelen in en zo'n drie maanden later is de MKZ-crisis in Nederland officieel voorbij. 285.000 dieren zijn afgemaakt.
De eerste koeien grazen vanaf 26 juni weer in de wei.
De gevolgen van de MKZ-crisis zijn groot. Zeker tien boeren maken een einde aan hun leven. Sommigen nemen helemaal afscheid van het vak, anderen hebben snel weer nieuwe dieren.
2002: Een jaar later is de pijn nog voelbaar, blijkt uit deze documentaire van Omroep Gelderland.
Het is niet de laatste terugblik op de gebeurtenissen. Keer op keer klinkt hetzelfde liedje: de MKZ-crisis is voor veel mensen nog springlevend. Door inwoners van Kootwijkerbroek wordt nog steeds geprocedeerd om 'de waarheid boven tafel te krijgen', zoals zij het zelf zeggen. 
Omroep Gelderland besteedt ook in 2006 uitgebreid aandacht aan de MKZ-crisis: 
Lees ook:
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!