'Paddenstoelen plukken? Heb respect voor de natuur'

Op de vochtige bosgrond, in bermen bij snelwegen, op stronken van eiken en elsen en berken: ze schieten overal vandaan de komende weken. Prachtig om te zien zijn ze en sommigen zijn ook eetbaar.

Edwin Florès uit Elst is paddenstoelenliefhebber pur sang. Hij schreef een wildplukkookboek, geeft workshops en organiseert paddenstoelenreizen. Gevraagd naar zijn favoriete soorten loopt het water al in zijn mond.

'Eekhoorntjesbrood is natuurlijk heerlijk.' De Elstenaar staat niet alleen, want het gewone eekhoorntjesbrood is de paddenstoel van het jaar, met zijn milde, nootachtige smaak.

Maar de favoriet van Edwin Florès is het stobbezwammetje. 'Oh, die is zo heerlijk. Bakken met een beetje boter en smullen maar.' Ze zijn wat bitterder. 'Ook de weidekringzwam is heerlijk.'

'Pluk met respect voor de natuur.' Aldert Grutter van de Nederlandse Mycologische Vereniging kan het niet vaak genoeg benadrukken. Het plukken ligt gevoelig in het land der echte paddenstoelenkenners. Lang niet iedereen is er voorstander van.

Maar wat is plukken met respect precies? 'Ga in kwetsbare gebieden niet van de paden af. Pluk ook niet te vroeg. Bij sommige soorten moet dat, zoals de reuzenzwam. Maar bij heel veel soorten moet dat niet. En let op met het plukken op wandelroutes. Paddenstoelen zijn vaak prachtig om te zien, zonde om die weg te halen.' En sommige paddenstoelen zijn zelfs bedreigd, er is een rode lijst van die bedreigde soorten.

Hoe heerlijk sommige soorten zijn, hoe giftig zijn sommige andere. We weten allemaal dat er giftige paddenstoelen zijn, maar toch gaan mensen soms de fout in. 'De groene knolanamiet is zo ontzettend giftig.' Death angel, noemen de Engelsen deze groene moordenaar. 

'Met de vliegenzwam ga je op een bizarre trip, maar wel richting de dood als je pech hebt', zegt de kenner uit Elst. 'En van de aardappelboliet krijg je ontzettende buikgriep. Dan zeg je na een paar uur alleen nog maar 'Amai, amai, amai.'

'En vaar ook niet blind op je boekje', zegt mycoloog Grutter. 'Daar staan met mazzel 400 soorten in. Terwijl er ruim 5000 in Nederland zijn. En dan gaat het om de lijst van erkende soorten, elk jaar komen er weer nieuwe bij. Het precieze aantal is op dit moment 5335 soorten. Een vergissing is dus zo gemaakt.'

Bovendien kunnen eerder gezond ingeschatte soorten uiteindelijk toch giftig blijken. De Gele Ridderzwam leek jarenlang eetbaar, maar zorgde in 2001 toch voor vergiftigingen. Dat oude boek uit de kast van oma kan dus achterhaald blijken.

Grutter haalt een voorbeeld op van onzorgvuldigheid. 'Een paar jaar geleden overleed een mevrouw uit Groningen omdat ze een verkeerde paddenstoel had gegeten. Ze was volgens mensen in haar omgeving een echte kenner. Maar soms kunnen mensen zichzelf overschatten. De soorten die zijn verwisselde zijn mijns inziens onverwisselbaar.'

Voor wildplukkers zijn handige tips verzameld op deze site.

Overigens is plukken van paddestoelen pas toegestaan na goedkeuring door de eigenaar van het terrein. En dan alleen de niet beschermde soorten.