Nieuws

Radboud: Minder sterfte op Intensive Care dankzij lessen uit de cockpit

Een veiligheidssysteem uit de luchtvaart zorgt voor minder complicaties en minder sterfte op de afdeling Intensive Care van het Radboudumc in Nijmegen. De toverwoorden: rust en elkaar scherp houden.
NIJMEGEN - Een veiligheidssysteem uit de luchtvaart zorgt voor minder complicaties en minder sterfte op de afdeling Intensive Care van het Radboudumc in Nijmegen. De toverwoorden: rust en elkaar scherp houden.
Dat systeem zorgt sinds het eind van de jaren '70 van de vorige eeuw voor heldere afspraken en verantwoordelijkheden in de cockpit van verkeersvliegtuigen. Het systeem dat luistert naar de naam Crew Resource Management, kortweg CRM, werd ingevoerd na de vliegramp van 1977 op Tenerife. Dat ongeluk werd veroorzaakt door slechte communicatie tussen de gezagvoerder en de copiloten. Doel van de veiligheidstraining is het verbeteren van de teamprestatie in de cockpit door het maken en naleven van strikte afspraken over communicatie en samenwerking. De traditionele gezagsverhoudingen gelden niet meer: ieder teamlid heeft de plicht en de bevoegdheid om de andere teamleden op fouten te wijzen en te corrigeren.

Fouten door slechte communicatie

Die afspraken en alertheid zijn ook van belang in ziekenhuizen, aldus het Radboud, omdat ook daar dingen goed mis kunnen gaan als de communicatie tussen afdelingen en individuele zorgverleners niet goed is. Sinds de invoering in 2011 van het systeem op de Intensive Care gelden daar nieuwe afspraken en verhoudingen waarbij alle betrokkenen elkaar bij de les houden 'op momenten dat het er echt toe doet'.
Als voorbeeld noemt het ziekenhuis een reanimatie. In zo'n situatie is de afspraak dat iedereen stil is en dat één persoon de leiding heeft. Zo ontstaat zo min mogelijk 'ruis'. Risicovolle ingrepen worden vooraf besproken volgens een vast protocol. Na afloop is er een standaard evaluatie met aandacht voor de ingreep en wat eventueel beter kan.

Minder complicaties

Tegelijk met de invoering van het systeem is het effect ervan onderzocht in een driejarige studie. Daarbij is onder meer gekeken naar het handelen bij een hartstilstand, omdat die vaak samenhangt met de kwaliteit van de zorg. De afdeling Intensive Care behandelt jaarlijks zo'n 2500 tot 3000 patiënten van wie er zo'n 1000 een ingrijpende hartoperatie ondergaan.
Uit de cijfers blijkt dat in het jaar voor de invoering van het CRM-systeem er 67 complcaties optraden per 1000 patiënten. In het derde jaar na de invoering waren dat er 51. Het aantal patiënten met een hartstilstand daalde van 9 per 1000 in het beginjaar naar 3,5 per 1000 in het derde jaar. De slagingskans van een reanimatie steeg van 19 procent naar 67 procent. Volgens het Radboud het bewijs dat het systeem ook werkt in een ziekenhuis. 'Wij pleiten er dan ook voor om CRM breder in Nederland in te zetten.'